- তাৰক দাস
ৰাজনীতি অসম’ (WWW.RAJNITIAXOM.COM) : অসমৰ প্ৰথম ৰাজনৈতিক ই-আলোচনী
গুৱাহাটীত পুনৰ ৰাষ্ট্ৰীয় ক্ৰীড়া অনুষ্ঠিত কৰাৰ বাবে আগ্ৰহী মুখ্যমন্ত্ৰী ডঃ হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মা। এই ৰাষ্ট্ৰীয় ক্ৰীড়াৰ বাবেই অসম অলিম্পিকত দৌৰাত্ম চলিছে নেকি বুলি প্ৰশ্ন কৰে অসমৰ ক্ৰীড়া প্ৰেমীয়ে। ২০০৭ চনত গুৱাহাটীত সফলভাৱে অনুষ্ঠিত হৈছিল ৩৩ সংখ্যক ৰাষ্ট্ৰীয় ক্ৰীড়া। তদানীন্তন মুখ্যমন্ত্ৰী তৰুণ গগৈৰ তৎপৰতাত সফল হৈছিল ৰাষ্ট্ৰীয় ক্ৰীড়া।
সেই সময়ত হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মাক সেনাপতি পাতি তৰুণ গগৈ সফল হৈছিল খেল আয়োজনত আৰু সেই অভিজ্ঞতাক সম্বল হিচাপে লৈ এইবাৰ আকৌ ৰাষ্ট্ৰীয় ক্ৰীড়া অনুষ্ঠিত কৰিবলৈ আগ্ৰহী হৈছে মুখ্যমন্ত্ৰী ডঃ হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মা। ২০২৬-২৭ চনত গুৱাহাটীত ৰাষ্ট্ৰীয় ক্ৰীড়া অনুষ্ঠিত কৰিম বুলি ঘোষণা কৰাৰ পিছতেই অসম অলিম্পিকত চলিছিল চকী দখলৰ অঘোষিত প্ৰতিযোগিতা। অলিম্পিক সন্থাত সোমোৱাৰ প্ৰধান লক্ষ্য আগন্তুক ৰাষ্ট্ৰীয় ক্ৰীড়া বুলি অভিযোগ কৰিছে জ্যেষ্ঠ সাংবাদিক পুলিন সাহাই। যোৱাবাৰৰ দৰেই এইবাৰো সৰ্বানন্দ সোণোৱাল সভাপতি আৰু লক্ষ্য কোঁৱৰ সম্পাদক হল । ধাৰাবাহিকতা ভংগ কৰি হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মাই সৰ্বানন্দ সোণোৱালক সভাপতি আসন এৰি দিলে । ইয়াৰ আগতে ৰাজ্যৰ মুখ্যমন্ত্ৰীজনহে হৈছিল অলিম্পিক সন্থাৰ সভাপতি ।
ভাৰতত এনে কিছুমান পৰিঘটনা ঘটিছে য’ত সামান্য অৰ্থনৈতিক পটভূমিৰ ব্যতিক্ৰমী প্ৰতিভাৱান খেলুৱৈয়ে ৰাজনৈতিক হস্তক্ষেপৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় বা ৰাজ্যিক দলত স্থান লাভ কৰিবলৈ সংগ্ৰাম কৰে। নিৰ্বাচন প্ৰক্ৰিয়াটো পক্ষপাতদুষ্ট যেন লাগে, উচ্চ দক্ষতা থকা খেলুৱৈতকৈ অধিক আৰ্থিক সম্পদ থকা খেলুৱৈক অনুকূল কৰি তোলা হয়। তদুপৰি নিৰ্বাচকসকলৰ মাজত চিনাকি মুখৰ প্ৰতি পছন্দৰ ফলত পৰিস্থিতি আৰু অধিক ভয়াৱহ হৈ পৰে, যাৰ ফলত বহু যোগ্য খেলুৱৈক ৰাষ্ট্ৰীয় দলৰ পৰা বাদ দিয়া হয়। ইয়াৰ ফলত অৱশেষত আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত কৰ্মক্ষমতা ক্ষতিগ্ৰস্ত হয়।
বৰ্তমানৰ প্ৰবন্ধটোত ভাৰতীয় ক্ৰীড়াৰ ভিতৰৰ ৰাজনৈতিক গতিশীলতাৰ বিষয়ে গভীৰভাৱে আলোচনা কৰা হৈছে, যিয়ে কেৱল বাছনি প্ৰক্ৰিয়াতে নহয়, ব্যৱস্থাটোৰ সমগ্ৰ গাঁথনিতো যথেষ্ট প্ৰভাৱ পেলায়।
ক্ৰীড়াত ৰাজনীতিৰ হস্তক্ষেপ এটা উল্লেখযোগ্য কাৰক যিয়ে নিৰ্দিষ্ট ভূমিকাৰ বাবে ব্যক্তিৰ নিৰ্বাচনত প্ৰভাৱ পেলায়, প্ৰক্ৰিয়াটোত বিশৃংখলতা আৰু পক্ষপাতিত্বৰ প্ৰৱৰ্তন কৰে। যেতিয়া ৰাজনৈতিক সংযোগে যোগ্যতা আৰু সামৰ্থ্যক ছাঁ পেলায়, তেতিয়া ইয়াৰ ফলত দলৰ ভাৰসাম্যহীনতা থাকে আৰু প্ৰতিযোগিতাৰ ন্যায্যতাক লৈ সন্দেহৰ সৃষ্টি হয়। ফলস্বৰূপে প্ৰতিভাৱান খেলুৱৈসকলক একাষৰীয়া কৰি ৰখা হয়, যাৰ ফলত ব্যক্তিগত অন্যায় আৰু তেওঁলোকৰ জাতিৰ বাবে ক্ৰীড়াৰ প্ৰদৰ্শনত সামূহিকভাৱে ব্যাঘাত জন্মে। এই অন্যায় নিৰ্বাচন প্ৰক্ৰিয়াই ক্ৰীড়াবিদ্যাৰ মূল্য হ্ৰাস কৰে, এথলেটিক দক্ষতাতকৈ ৰাজনৈতিক সংযোগক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়ে, আৰু এনে এক অবাঞ্চিত পৰিস্থিতিৰ সৃষ্টি কৰে য’ত সফলতা এনে অযথা স্বাৰ্থৰ দ্বাৰা অন্যায়ভাৱে প্ৰভাৱিত হয়।
২০২২ চনত জ্যেষ্ঠ অধিবক্তা ৰাহুল মেহৰাই দিল্লী উচ্চ ন্যায়ালয়ত আৱেদন জনাইছিল যে ৰাষ্ট্ৰীয় সংহিতা মানি নচলা ক্ৰীড়া সংস্থাসমূহক আৰ্থিক সাহায্য দিয়া বন্ধ কৰক। স্বচ্ছতাৰ অভাৱৰ কাৰণ তেওঁ একেৰাহে চৰকাৰৰ বুলি কয়।
যেতিয়া চৰকাৰে ক্ৰীড়াত ৰাজনৈতিক বিবেচনাৰ সূত্ৰপাত কৰে, তেতিয়া পুঁজি আৰু সমৰ্থনৰ দৰে মূল্যৱান সম্পদ প্ৰায়ে অপচয় কৰা হয়। এই মিল নোহোৱাৰ গভীৰ প্ৰভাৱ পৰিব পাৰে, কিয়নো কিছুমান খেলুৱৈ বা খেলক অন্যায়ভাৱে অনুকূল কৰা হয় আৰু আন কিছুমানক অৱহেলিত কৰা হয়। এই প্ৰভাৱসমূহে সমগ্ৰ ক্ৰীড়া পৰিৱেশত ঢৌ খেলে, উপেক্ষিত অঞ্চলসমূহত সুৰক্ষিত প্ৰতিভাৰ বিকাশত বাধাৰ সৃষ্টি কৰে আৰু বিশ্ব প্ৰতিযোগিতাৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় বিত্তীয় সাহায্যৰ প্ৰৱেশত বাধাৰ সৃষ্টি কৰে।
ফলত ক্ৰীড়াৰ ক্ষেত্ৰত অসমান খেলপথাৰ, ক্ৰীড়া খণ্ডৰ সামগ্ৰিক বৃদ্ধি স্তব্ধ হৈ পৰে আৰু ক্ৰীড়া খণ্ডৰ সামগ্ৰিক বৃদ্ধিত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰা বিভিন্ন খেলুৱৈৰ মাজত এটা দেশৰ প্ৰতিযোগিতামূলক প্ৰদৰ্শনত প্ৰভাৱ পেলায় আৰু বিভিন্ন এথলেটিক ক্ষেত্ৰত এটা দেশৰ প্ৰতিযোগিতামূলক প্ৰদৰ্শনত প্ৰভাৱ পেলায়।
ৰাজনীতি আৰু ক্ৰীড়া সঘনাই ছেদ হৈছে, যাৰ ফলত প্ৰায়ে ক্ৰীড়া সংস্থাসমূহৰ ভিতৰত দুৰ্নীতিৰ সৃষ্টি হৈছে। দুৰ্নীতিগ্ৰস্ত ব্যৱস্থাৰ উন্মেষ ঘটে যেতিয়া নেতাসকলে খেলুৱৈৰ কল্যাণৰ ওপৰত ৰাজনৈতিক উদ্দেশ্যক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়ে, সততা আৰু ন্যায়পৰায়ণতাৰ সৈতে আপোচ কৰে। ক্ৰীড়া শাসনৰ ওপৰত আস্থাৰ এই খহনীয়াৰ স্থায়ী পৰিণতি হয়, কিয়নো খেলুৱৈ আৰু অনুৰাগীয়ে প্ৰতিষ্ঠিত নিয়ম মানি চলাৰ ওপৰত বিশ্বাস হেৰুৱাই পেলায়। দীৰ্ঘম্যাদী প্ৰভাৱৰ ভিতৰত ক্ৰীড়াৰ ভাবমূৰ্তি কলংকিত কৰা আৰু ন্যায্য খেল আৰু ন্যায়ৰ দৰে মৌলিক নীতিৰ অপূৰণীয় ক্ষতি কৰাটোও অন্তৰ্ভুক্ত।
ভাৰতীয় অলিম্পিক সন্থাৰ পূৰ্বৰ সভাপতি সুৰেশ কালমাদীয়ে ভাৰতৰ ক্ৰীড়াৰ বিকাশত উল্লেখযোগ্য ভূমিকা পালন কৰিছিল। কিন্তু ২০১০ চনৰ কমনৱেলথ গেমছৰ পিছত দুৰ্নীতিৰ অভিযোগৰ সন্মুখীন হোৱাত তেওঁৰ সুনামত আঘাত হানিছিল। অনুষ্ঠানৰ সময়ত আন্তঃগাঁথনিৰ দুৰ্বল ব্যৱস্থা আৰু নিৰাপত্তাৰ বিজুতিৰ বাবে তেওঁক জগৰীয়া কৰা হয়।
এই অভিযোগৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনাই কেন্দ্ৰীয় সতৰ্কতা আয়োগে কেন্দ্ৰীয় তদন্তকাৰী ব্যুৰো (চিবিআই)ক গেমছৰ কিছুমান দিশৰ তদন্ত কৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিয়ে। ইয়াৰ পিছত ২০১১ চনত কালমাডীক চিবিআইয়ে গ্ৰেপ্তাৰ কৰে, আৰু তেওঁৰ সদস্যপদ স্থগিত ৰখা হয়।
ক্ৰীড়া প্ৰশাসনৰ প্ৰত্যাহ্বানসমূহ মোকাবিলা কৰিবলৈ এটা বাধ্যতামূলক প্ৰস্তাৱ উত্থাপন হয়: প্ৰাক্তন খেলুৱৈসকলক মূল ভূমিকাত জড়িত কৰা। তেওঁলোকৰ ৰাজনীতিত প্ৰৱেশৰ বাবে প্ৰৰোচনা বা ক্ৰীড়া সংস্থাৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ পদত নিযুক্তি দি এই কাম সম্ভৱ হ’ব পাৰে। এই ধাৰণাটোৰ আঁৰৰ যুক্তিটো হ’ল এই বিশ্বাস যে ক্ৰীড়াৰ প্ৰত্যক্ষ অভিজ্ঞতা থকা ব্যক্তিসকলে জবাবদিহিতা বলবৎ কৰিবলৈ আৰু শাসনৰ মানদণ্ড উন্নত কৰিবলৈ অধিক সুসজ্জিত।
২০১৩ চনত ক্ৰিকেটৰ পৰা অৱসৰ লোৱাৰ পিছত শচীন টেণ্ডুলকাৰে ভাৰতৰ ক্ৰীড়া বিকাশৰ প্ৰসাৰৰ দিশত নিজৰ মনোযোগ স্থানান্তৰিত কৰে। ৰাজ্যসভাৰ সদস্য আৰু ভাৰতীয় ক্ৰিকেট নিয়ন্ত্ৰণ ব’ৰ্ডৰ পৰামৰ্শদাতা পেনেলৰ বিশিষ্ট ব্যক্তি হিচাপে তেওঁৰ ভূমিকাই পূৰ্বৰ খেলুৱৈসকলে ক্ৰীড়া শাসনত কেনেদৰে অৰিহণা যোগাব পাৰে তাৰ উদাহৰণ দাঙি ধৰে। একেদৰে পদ্মশ্ৰী আৰু অৰ্জুন বঁটাৰে সন্মানিত অলিম্পিক ৰূপৰ পদক বিজয়ী ৰাজ্যবৰ্ধন সিং ৰাথোৰে ২০২৩ চনৰ ডিচেম্বৰৰ পৰা ৰাজস্থান চৰকাৰৰ উদ্যোগ আৰু বাণিজ্য, যুৱ পৰিক্ৰমা আৰু ক্ৰীড়া বিভাগত কেবিনেট মন্ত্ৰী হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি আহিছে।
ভাৰতত ক্ৰীড়াক আগুৱাই নিয়াত ব্যক্তিগত উদ্যোগসমূহে উল্লেখযোগ্য ভূমিকা পালন কৰে। তেওঁলোকে আন্তঃগাঁথনি উন্নয়নত অৰিহণা যোগায়, অনুষ্ঠানৰ পৃষ্ঠপোষকতা কৰে, খেলুৱৈসকলক সহায় কৰে, আৰু তৃণমূল পৰ্যায়ৰ পদক্ষেপ আয়োজন কৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, ৰিলায়েন্স ইণ্ডাষ্ট্ৰীজ, টাটা গ্ৰুপ, আৰু জে এছ ডব্লিউ স্প’ৰ্টছৰ দৰে কোম্পানীয়ে বিভিন্ন ক্ৰীড়া লীগ আৰু ইণ্ডিয়ান প্ৰিমিয়াৰ লীগ (আই পি এল) আৰু ইণ্ডিয়ান ছুপাৰ লীগ (আই এছ এল)ৰ দৰে ইভেণ্টৰ পৃষ্ঠপোষকতা কৰে। তদুপৰি জে এছ ডব্লিউ স্প’ৰ্টছৰ দৰে ব্যক্তিগত প্ৰতিষ্ঠানে অত্যাধুনিক ক্ৰীড়াৰ সুবিধা নিৰ্মাণত বিনিয়োগ কৰে, যাৰ উদাহৰণ কৰ্ণাটকৰ ইনস্পাইৰ ইনষ্টিটিউট অৱ স্প’ৰ্টছে। ইয়াৰ উপৰিও অলিম্পিক গোল্ড কুৱেষ্ট (OGQ)ৰ দৰে খেলুৱৈ সহায়ক কাৰ্যসূচীয়ে টাটা ষ্টীল আৰু এডেলৱাইছ ফাইনেন্সিয়েল চাৰ্ভিচেছৰ দৰে কৰ্পৰেট পৃষ্ঠপোষকৰ পৰা সমৰ্থন লাভ কৰে যাতে অলিম্পিক পদক লাভ কৰিব পৰা ভাৰতীয় খেলুৱৈসকলক চিনাক্ত আৰু লালন-পালন কৰিব পাৰি।
আনহাতে, এথলেটিকছ বিশেষকৈ তৃণমূল পৰ্যায়ৰ খেলুৱৈসকলক উপকৃত কৰা ইতিবাচক চৰকাৰী পদক্ষেপসমূহক স্বীকাৰ কৰাটো অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। শেহতীয়া বছৰবোৰত চৰকাৰসমূহে এই ক্ষেত্ৰত উল্লেখযোগ্য অগ্ৰগতি লাভ কৰিছে। ৰাষ্ট্ৰীয় ক্ৰীড়া প্ৰতিভা প্ৰতিযোগিতা আঁচনি, খেলো ইণ্ডিয়া, আৰু টাৰ্গেট অলিম্পিক প’ডিয়াম আঁচনি আদি আঁচনিসমূহে ক্ৰীড়া বিকাশৰ প্ৰতি তেওঁলোকৰ দায়বদ্ধতাৰ প্ৰমাণ হিচাপে থিয় দিছে। এই পদক্ষেপসমূহৰ লক্ষ্য হৈছে তৃণমূল পৰ্যায়ৰ পৰা প্ৰতিভাক লালন-পালন কৰা, উচ্চাকাংক্ষী খেলুৱৈসকলক ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মঞ্চত পাৰদৰ্শিতা দেখুৱাবলৈ সুযোগ আৰু সম্পদ প্ৰদান কৰা। এইদৰে ক্ৰীড়াত ৰাজনীতিক কেন্দ্ৰ কৰি নেতিবাচক অৰ্থবোধৰ সৃষ্টি হোৱাৰ পিছতো চৰকাৰী প্ৰচেষ্টাই ইয়াৰ উন্নতিত অনস্বীকাৰ্যভাৱে অৰিহণা যোগাইছে।