সীতাৰ অধ্যায়

• নয়ন বৰ্মন

বিদ্যালয়ৰ শৌচাগাৰটো প্ৰতিদিনে চাফা কৰা হয় নেকি? ফেনাইল, এতিয়াও আছে নেকি? নে সমগ্ৰ বিদ্যালয়তে শৌচাগাৰৰ গোন্ধ পোৱা যায়? ২০১৫ চনত দিল্লীৰ শিক্ষামন্ত্ৰী মনীষ ছিছ’দিয়াক উপদেষ্টা হিচাপে নিযুক্ত কৰাৰ পিছতে আতিশীয়ে এই বিষয়টো প্ৰথমে লক্ষ্য কৰিছিল। তেওঁৰ যুক্তি আছিল যে স্কুলৰ শৌচাগাৰবোৰ লেতেৰা হ’লে ছোৱালীবোৰে নিয়মিতভাৱে স্কুললৈ আহিব নিবিচাৰিব। গতিকে বিদ্যালয় পৰিদৰ্শকে প্ৰতি সপ্তাহত শৌচাগাৰসমূহ নিৰীক্ষণ কৰিব লাগে।
বিদ্যালয়লৈ ছাত্ৰ-ছাত্ৰী আহিবলৈ ধৰিলে। কিন্তু আতিশিয়ে সমীক্ষা চলাই চৰকাৰী বিদ্যালয়ৰ ল’ৰা-ছোৱালীয়ে সঠিকভাৱে শিকিব পৰা নাই বুলি জানিব পৰা গৈছে। গতিকে মাধ্যমিক আৰু উচ্চতৰ মাধ্যমিকত উত্তীৰ্ণৰ হাৰ কম। ‘মিছন চুনাউটি’, ‘মিছন বন্যাদ’ আৰম্ভ হ’ল৷ তৃতীয় শ্ৰেণীৰ পৰা অষ্টম শ্ৰেণীলৈকে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ শিক্ষাৰ মানদণ্ড চোৱাৰ কাম আৰম্ভ হৈছে। ফলাফল হাতে হাতে আহিল। দিল্লী চৰকাৰী বিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে ব’ৰ্ডৰ পৰীক্ষাত ফাট মেলিলে। আতিশীৰ হাততেই আৰম্ভ হৈছিল দিল্লীৰ চৰকাৰী বিদ্যালয়ৰ পৰিবৰ্তন।

দিল্লীৰ নতুন মুখ্যমন্ত্রী আতিশী ৰাজনীতিত জড়িত হৈ আছে মনিষ চিছ’দিয়াৰ লগত৷ ২০১০ চনত আটিছিৰ সৈতে ছিছ’ডিয়াৰ কথা-বতৰা। ইয়াৰ পিছত ছিছ’দিয়াই ইলেক্ট্ৰনিক মিডিয়াৰ সাংবাদিকতাৰ চাকৰি এৰি অৰবিন্দ কেজৰিৱালৰ সৈতে বেচৰকাৰী সংস্থা এটাত কাম কৰে। আৰু আতিশী আৰু তেওঁৰ হ’বলগীয়া স্বামী — আই আই টি-দিল্লী আৰু আই আই এম-আহমেদাবাদৰ প্ৰাক্তন ছাত্ৰ প্ৰবীণ সিঙে — বিভিন্ন সামাজিক কাম কৰি আছে। অৰবিন্দ কেজৰিৱালৰ দুৰ্নীতি বিৰোধী আন্দোলন আন্না হাজাৰেৰ ওচৰলৈ আতিশীক আনিছিল ছিছ’দিয়াই।

দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ইতিহাসৰ অধ্যাপক বিজয় কুমাৰ সিং আৰু তৃপ্তী ৱাহীৰ কন্যা আতিশীয়ে ছেইণ্ট ষ্টিফেন কলেজলৈ গৈ স্প্ৰিংডেলছ স্কুলত ইতিহাস অধ্যয়ন আৰু তাৰ পিছত অক্সফৰ্ডলৈ স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰাটো অস্বাভাৱিক নাছিল। ইয়াৰ উপৰিও আতিছিয়ে অক্সফৰ্ডৰ পৰা ইতিহাসত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী কৰিছিল আৰু তাৰ পিছত শিক্ষামূলক গৱেষণাত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰিছিল—সেয়াও ৰোডছৰ বৃত্তিত। ইতিহাস নহয়, সেই অধ্যয়নেই আতিশীক ভৱিষ্যতলৈ আগুৱাই লৈ গৈছিল।

মাৰ্লেনাই তেওঁলোকৰ দুই কন্যাৰ নাম ৰোজা আৰু তৃপ্তী ৰাখে। ৰোজা লাক্সেমবাৰ্গৰ প্ৰেৰণাত ডাঙৰ কন্যাৰ নাম ৰোজা ৰখা হৈছিল। মাৰ্লেনা মাৰ্ক্স-লেনিনৰ প্ৰেৰণাত আতিশীৰ লগত জড়িত হৈ পৰে। ২০১৯ চনৰ লোকসভা নিৰ্বাচনত যেতিয়া আম আদমী পাৰ্টিয়ে ভাৰতীয় ক্ৰিকেট দলৰ বৰ্তমানৰ প্ৰশিক্ষক গৌতম গম্ভীৰৰ বিৰুদ্ধে পূব দিল্লীৰ পৰা আতিশীক খেলপথাৰত থিয় কৰাইছিল, তেতিয়া বিজেপিৰ প্ৰশ্নৰ উত্তৰত আতিশীয়ে মাৰ্লেনাক নিজৰ নামৰ পৰা বাদ দিছিল। তেওঁ বিজেপিক কমিউনিষ্ট বা খ্ৰীষ্টানৰ দৰে অপপ্ৰচাৰৰ কোনো সুযোগ দিব বিচৰা নাছিল। ক’লে, মাৰ্লেনা তাইৰ উপাধি একেবাৰেই নহয়। পিতৃ-মাতৃয়ে দিয়া দ্বিতীয় নাম। তেওঁৰ প্ৰকৃত নাম আতিশী সিং। কিন্তু এতিয়া কেৱল আতিশী নামেৰে পৰিচিত হ’ব বিচাৰে। দক্ষিণ দিল্লীৰ কলকাজী অঞ্চলত অৱশ্যে চৰকাৰী ব’ৰ্ডত স্থানীয় বিধায়কজনৰ নাম আতিশী সিং বুলি লিখা আছে।

ৰাজনীতিৰ স্বাৰ্থত বহু কথা কাটিব লগা হৈছে – বন্ধুত্ব, আনুগত্য সলনি কৰিব লাগিব। আম আদমী পাৰ্টিৰ প্ৰাৰম্ভিক দিনত প্ৰশান্ত ভূষণ আৰু যোগেন্দ্ৰ যাদৱৰ লগত অতি ঘনিষ্ঠ আছিল। তেওঁলোকৰ সৈতে কেজৰিৱালৰ বিবাদৰ বাবে দুয়োকে দলৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰা হয়। প্ৰশ্ন উত্থাপন হ’ল, এইবাৰ আতিশি কোন দিশলৈ যাব? আতিশীয়ে কেজৰিৱালৰ শিবিৰত নামভৰ্তি কৰাত পলম কৰা নাছিল। যোগেন্দ্ৰ যাদৱক সমালোচনা কৰি ৰাজহুৱা পত্ৰ লিখিছিল প্ৰশান্ত ভূষনে।

মাত্ৰ চাৰি বছৰ পূৰ্বে আতিশী প্ৰথমবাৰৰ বাবে বিধায়ক হৈছিল। যোৱা বছৰ তেওঁ প্ৰথম মন্ত্ৰী হৈছিল। মনীষ চিসোদিয়া, সত্যেন্দ্ৰ জৈনক গ্ৰেপ্তাৰ কৰাৰ বাবে অতীশীয়ে অকলে চৈধ্যটা কাৰ্যালয় চম্ভালিছে। অৰবিন্দ কেজৰিৱালে স্বাধীনতা দিৱসৰ পূৰ্বে ইংগিত দিছিল যে নিৰ্বাচনৰ পূৰ্বে পদত্যাগ কৰিলে তেওঁক মুখ্যমন্ত্ৰী হিচাপে নিযুক্তি দিয়া হ’ব পাৰে। তিহাৰ কাৰাগাৰত বহি থকা কেজৰিৱালে দিল্লী চৰকাৰৰ ১৫ আগষ্টৰ অনুষ্ঠানত জাতীয় পতাকা উত্তোলন কৰিবলৈ আতিশীক মনোনীত কৰে।

মাৰ্ক্স-লেনিনৰ ভক্ত আফজল গুৰুক ফাঁচী দিয়াৰ বিৰুদ্ধে আবেদন জনোৱা অধ্যাপক বিজয়-ত্ৰিপ্তীৰ কন্যাক শ্বাহীন বাগত CAA-NRC বিৰোধী মহিলা আন্দোলনৰ সমান্তৰালভাৱে দেখা পোৱা নগ’ল। সেই ‘কা’ বিৰোধী আন্দোলনৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা উত্তৰ-পূব দিল্লীৰ সাম্প্ৰদায়িক হিংসাৰ সময়ত কেজৰিৱাল-চিছ’দিয়াসকলৰ দৰেই তেওঁও একাষৰীয়া হৈ থাকিল। মুখ্যমন্ত্ৰী হিচাপে আতিশিয়ে কন’ট প্লেচৰ প্ৰাচীন হনুমান মন্দিৰলৈ গৈ হনুমান চলিছা পাঠ কৰে। অৰবিন্দ কেজৰিৱালে মুখ্যমন্ত্ৰীৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰাৰ সময়ত ৰামায়ণত ভাৰতৰ দৰে ৰাজপাটত ৰামৰ খুৰা লৈ ৰাজ্যখন শাসন কৰিব বুলি কয়। তেওঁ কেজৰিৱালৰ জেলৰ সময়ক ‘ৰামৰ নিৰ্বাসন’ৰ সৈতে তুলনা কৰিছিল। দিল্লীত ‘ৰাম ৰাজ্য’ স্থাপনৰ কথা ক’লে। মুখ্যমন্ত্ৰী পদৰ পৰা পদত্যাগ কৰাৰ চাৰি মাহৰ পাছত দিল্লী নিৰ্বাচনত জয়ী হোৱাৰ পিছত কেজৰিৱালে পুনৰ মুখ্যমন্ত্ৰী হোৱাৰ প্ৰত্যাহ্বানক আতিশীয়ে ‘সীতাৰ অধ্যায়’ বুলি অভিহিত কৰে।