• ফনীন্দ্ৰ কুমাৰ দেৱ চৌধুৰী

এক

এগৰাকী বয়োজ্যেষ্ঠ মুছলমান সম্প্ৰদায়ৰ লোকৰ টেলিফোনে মোক আচৰিত কৰিলে ৷ মোৰ দৈনিক অসমত প্ৰকাশিত ʼশিৱসাগৰʼ লেখাটোৰ সূত্ৰ ধৰি তেওঁ ফোন কৰিছিল ৷ পূৰ্বতেও বহুবাৰ ফোন কৰিছে বিভিন্ন লেখাক লৈ ৷ চাক্ষুস পৰিচয় নাই ৷ তেওঁ জনালে যে মিঞাৰ অপৰাধৰ কথা ওলালে , এচাম হিন্দুয়ে হিন্দুৰ অপৰাধৰ পৰিসংখ্যা দি , হিন্দুৰ অপৰাধ , সাম্প্ৰদায়িকতাৰ কথা উলিয়াই পৰোক্ষভাৱে সেই অপৰাধীক ৰক্ষনাবেক্ষণ দিয়াৰ চাপ সৃষ্টি কৰে ৷ ই মিঞা অপৰাধীক উৎসাহিত কৰাৰ লগতে আমাকো বদনামী কৰে , হিন্দু-মুছলমানৰ সম্পৰ্কত ব্যাঘাত জন্মায় ৷ সেই অপৰাধীয়ে সমগ্ৰ অসমীয়া সমাজখনৰে ক্ষতি কৰিব , যʼত হিন্দু-মুছলমান সকলোৱে বাস কৰে ৷ এচাম হিন্দুৰ হিন্দুত্ববাদী চৰকাৰৰ ওপৰত ক্ষোভ আছে , তাৰ কাৰণে যুঁজক ৷ কিন্তু তাৰ বাবে মুছলমান অপৰাধীক ৰক্ষণাবেক্ষণ দিয়াৰ ক্ষেত্ৰত বেচি বেচি কৰি আমাৰ ক্ষতি কৰে কিয় , সমাজৰ ক্ষতি কৰে কিয় ? তেওঁ মূলত: মাৰ্কসবাদী সকললৈ আঙুলিয়াইছিল ৷ তেওঁ মোক নিজে এজন জাতীয়তাবাদী বুলি পৰিচয় দিলে ৷নাম কʼলে বহুতে চিনি পাব ৷ বহুত সময় ভাবি থাকিলো তেওঁৰ কথাখিনি ৷

দুই

ইতিমধ্যে মিঞা বিতৰ্কক লৈ বহু কথা চৰ্চা হৈ আছে ৷ কোন সঁচা , কোন মিছা , কোনে কি স্বাৰ্থত কিদৰে কি ভুমিকা লৈ আছে , ভুমিকা সলনি কৰিছে , সেয়া জনগণই নিৰীক্ষণ কৰি নিজেই সিদ্ধান্ত লʼব ৷ মিঞাক লৈ ৰাজনীতি সকলোৱে কৰিছে- বিজেপি , কংগ্ৰেছ ,মাৰ্কসবাদী , এআইইউডিএফ , অগপ সকলোৱে ৷ যʼত সমস্যা , তাত ৰাজনীতি কৰিবই ৷তেওঁলোকৰ উদ্দেশ্য মূলত: দলীয় স্বাৰ্থ ৰক্ষা , কিন্তু আমাৰ দৰে ৰাজনীতিৰ বাহিৰৰ মানুহখিনিৰ উদ্দেশ্য হʼল অসমৰ স্বাৰ্থ-ৰক্ষা ৷ আমি সমস্যাটোৰ বাস্তৱভিত্তি আছেনে নাই , আছে যদি তাৰ সমাধান কি সেইবিষয়েহে চিন্তা কৰা উচিত ৷মাৰোৱাৰীৰটো সমস্যা , তাৰ প্ৰতিবাদ স্বত:স্ফুৰ্ত ,কাৰণ সেই প্ৰতিবাদে মোৰ স্বাৰ্থ পুৰণ কৰিব , আৰু মিঞাৰটো সমস্যা নহয় , তাৰ প্ৰতিবাদ স্বত:স্ফুৰ্ত নহয় , কাৰণ সেই প্ৰতিবাদে ৰাজনৈতিক শত্ৰুক লাভান্বিত কৰিব – এনে নীতিৰে আমি পৰিচালিত হোৱা উচিত নহয় ৷ অসমৰ যদি ক্ষতি হৈছে , সেয়া আমাৰ বাবে সমস্যা – সেই নীতিহে প্ৰযোজ্য হোৱা উচিত ৷

তিনি

মোৰ বোধেৰে মাৰোৱাৰী আৰু মিঞা -দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে হোৱা প্ৰতিবাদ স্বত:স্ফুৰ্ত ক্ষোভৰ প্ৰকাশ ৷সেই কথা উপলব্ধি কৰি সমস্যাৰ অস্তিত্ব স্বীকাৰ কৰিলেহে তাৰ সমাধান ওলাব ৷ ৰাজনৈতিক কাৰণত সমস্যাবোৰ ঢাকি ঢুকি থৈ আমি সেইবোৰৰ বৃদ্ধিতহে সহায় কৰিছো ৷ সমস্যাবোৰ আলোচনা হোৱাটো সমাধান অভিমুখী প্ৰথম পদক্ষেপ ৷ storming হʼলেও , গালি খাবলগীয়া হʼলেও , সেই আলোচনা কৰিব লাগিব ৷

চাৰি

অলপ খবৰ ৰাখিলেই গম পোৱা যায় , এটা কথা জনমানসত গভীৰভাবে শিপাবলৈ আৰম্ভ কৰিছে যে মিঞা সম্প্ৰদায়ৰ মাজত তুলনামূলকভাবে অপৰাধপ্ৰবণতা বেচি , তেওঁলোকৰ নৃশংসতাৰ তুলনা নাই , নাৰীজনিত কেলেঙ্কাৰী , বেদখল , ড্ৰাগছৰ ব্যৱসায় আদিত তেওঁলোকৰ সংখ্যাই অধিক ৷ ইয়াৰ উপৰি বিভিন্ন অঞ্চলত তেওঁলোকৰ আগ্ৰাসন আৰু জনসংখ্যা বৃদ্ধিয়ে অসমৰ বাবে ক্ষতিকৰ বুলি বহুতে বিশ্বাস কৰে ৷
যদিও বিজ্ঞানসন্মত পৰিসংখ্যা চৰকাৰীভাবে প্ৰকাশ হোৱা দেখা নাযায়, তথাপি সংবাদ পত্ৰৰ খবৰবোৰে স্বাভাৱিকতে এনে এটা ধাৰণাৰেই জন্ম দিয়ে৷ ৷ (চৰকাৰে পৰিসংখ্যা প্ৰকাশ কৰা উচিত )

হিন্দুৰ মাজতো ধৰ্ষণকাৰী আছে ,অত্যাচাৰী আছে, নৃশংস হত্যাকাৰী আছে, উগ্ৰ সাম্প্ৰদায়িক অপৰাধপ্ৰবণ লোক আছে , বেদখলকাৰী লোক আছে ৷ মিঞাৰ মাজত বেচিকৈ আছে বুলি সাধাৰণ লোকৰ ধাৰণা হৈছে ৷যদি সঁচা হয়, সেই সত্যক স্বীকাৰ কৰি লোৱাত আপত্তি থাকিব নালাগে ৷ সত্যক স্বীকাৰ কৰিলেহে সমাধান ওলাব ৷

পাঁচ

জন্ম সূত্ৰে বা নিজ নিজ বিশ্বাস অনুসৰি সাধাৰণতে আমাৰ সকলোৰে একোটা ধৰ্ম আছে ৷ আমি জঘন্য অপৰাধত লিপ্ত হ’লেই আমি ধৰ্ম পৰিচয়হীন হৈ নপৰোঁ ৷ মূল কথাটো হ’ল- ধৰ্মৰ ভিত্তিত নহয় , অপৰাধৰ ভিত্তিতহে দোষীৰ শাস্তি হ’ব লাগে ৷ আৰ্থ-সামাজিক কাৰকৰ সঠিক বিশ্লেষণেৰে যাতে সমাজৰ পৰা অপৰাধ নিৰ্মূলৰ সঠিক আঁচনি ল’ব পাৰি , তাৰ বাবে অপৰাধীৰ ধৰ্ম জনাটো জৰুৰী ৷ সেয়েহে ʼঅপৰাধীৰ ধৰ্ম নাই ʼ -এই কথাটো মই এক অবাস্তৱ ধাৰণা বুলি ভাবো ৷

ছয়

মিঞাসকলৰ মাজত অপৰাধ প্ৰবণতা বেচি বুলি তেওঁলোকক ঘৃণাৰে ওপোচাই দিয়া বা অপৰাধীক ৰক্ষণাবেক্ষণ দিয়াৰ বৌদ্ধিক-ৰাজনৈতিক চতুৰালিয়ে তেওঁলোকৰ অধিক অপকাৰহে কৰিব৷ ক্ষতি কৰিব সমাজখনৰো৷ তাৰ পৰিবৰ্তে যি সকল অপৰাধী তেওঁলোকক যথাবিহিত শাস্তি প্ৰদান কৰি বৈধ নাগৰিক হিচাপে স্বীকৃত মিঞা সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলক কিদৰে অসুস্থ প্ৰাতিষ্ঠানিক প্ৰভাৱৰ পৰা মুক্ত কৰি বৃহত্তৰ অসমীয়া সমাজৰ অংশ হোৱাত সহায় কৰিব পাৰি ,তাৰহে চিন্তা-চৰ্চা হোৱা উচিত৷ মই মানুহ হিচাপে সাধাৰণ হিন্দু আৰু সাধাৰণ মিঞাৰ মাজত একো পাৰ্থক্য বিচাৰি নাপাও ৷ একেই আৱেগ-অনুভূতি ৷ শাসক পক্ষইও মিঞা সম্প্ৰদায়ৰ প্ৰতি অৱজ্ঞাসুচক টিপ্পনী দিয়াৰ পৰা বিৰত থকা উচিত ,তাৰ পৰিবৰ্তে অপৰাধীক কঠোৰ শাস্তি দিয়াৰ লগতে হিংসা,অপৰাধ আদিৰ বাবে প্ৰৰোচিত কৰা অনুষ্ঠান-প্ৰতিষ্ঠানক নিয়ন্ত্ৰণলৈ অনাত দৃঢ় হোৱা উচিত ৷বৌদ্ধিক সমাজেও তেওঁলোকক হিন্দুৰ বিৰুদ্ধে ৰাজনৈতিক হাতিয়াৰৰ ৰূপ দিয়া অনুচিত, হিন্দুত্ববাদীয়েও মিঞা সম্প্ৰদায়ৰ প্ৰতি ঘৃণাৰ মনোভাবৰ পৰা সম্পূৰ্ণ মুক্ত হোৱা উচিত ৷ তাৰ পৰিবৰ্তে বৃহত্তৰ অসমীয়া সমাজৰ সৈতে মিলি যোৱাৰ পথহে সুগম কৰা উচিত ৷বুজাই দিয়া উচিত যে অসমীয়া পৰম্পৰাগত সমাজখন সকলো ধৰ্মৰ লোক, কাৰো প্ৰতি কোনো বিদ্বেষ নথকাকৈ থকা এখন উদাৰ,অনন্য সমাজহে৷

সাঁত

মিঞা সমাজেও ৰাজনৈতিক উদ্দেশ্যপ্ৰণোদিত মিঞা কবিতাৰ সৃষ্টি, মিঞা যাদুঘৰ, মিঞা সাহিত্য সভা, অবৈধ কামক ৰক্ষণাবেক্ষণ দিয়া আদিক লৈ বেচি হৈ চৈ নকৰাটোৱেই হ’ব তেওঁলোকৰ বাবে মঙ্গলজনক ৷ লগতে অপৰাধীৰ যে ধৰ্ম আছে সেই সত্যও স্বীকাৰ কৰি লোৱা হওক ৷ পৰিসংখ্যাৰ পৰা যদি এই কথা ওলাই পৰে যে অধিকাংশ অপৰাধী মিঞা সম্প্ৰদায়ৰ, তেনেহ’লে চিহ্নিত কৰা হওক অপৰাধীৰ আধিক্য থকা মিঞা অধ্যুষিত অঞ্চলসমুহ ৷ যিদৰে পিছ পৰা কিছু শ্ৰেণীক বিশেষ সুবিধা প্ৰদান কৰা হয় , সেইদৰে অধিক অপৰাধী থকা সম্প্ৰদায়ৰ ক্ষেত্ৰতো বিশেষ সতৰ্কতা আৰু নিৰীক্ষণৰ ব্যৱস্থা থাকক ৷ অনুসন্ধান কৰা হওক কোনো অনুষ্ঠান-প্ৰতিষ্ঠানৰ প্ৰভাৱৰ বাবে এক আধুনিক চিন্তাৰ পৰা বিচ্ছিন্ন দ্বীপসদৃশ পৰিৱেশৰ সুযোগ লৈ তাত এক অসুস্থ Comraderie গঢ়ি উঠিছে নেকি, যদিহে হৈছে পুৰ্নসংস্থাপনৰ জৰিয়তে এলেকাটো নতুনকৈ গঢ় দিয়ক যাতে তাত সকলো ধৰ্মাৱলম্বী লোকৰ এক মিশ্ৰ সমাজ গঢ় লৈ উঠে৷

আঠ

চহৰ-নগৰতো এনে ব্যৱস্থা হওক যাতে সেইবোৰ এলেকাৰ পৰা অহা লোকসকলে এটা নিৰ্দিষ্ট পকেটত থকাতকৈ সকলো ধৰ্মাৱলম্বী লোকৰ মাজত মিলিজুলি বাস কৰিব পাৰে৷ এনে নতুন নতুন দ্বীপসদৃশ এলেকাৰ যাতে সৃষ্টি নহয় ,তাৰ বাবে অবাধ জন্মৰ গতি ৰোধৰ ব্যৱস্থা কৰক ৷ কাৰাগাৰতো অসুস্থ Comraderie ৰ ওপৰত নজৰ ৰখা হওক৷ খুব সম্ভৱ অলপ অধ্যয়ন কৰিলেই এই কথা ওলাই পৰিব যে এনে বিচ্ছিন্ন এলেকাৰ পৰিবৰ্তে বাহিৰলৈ ওলাই আহি সকলোৰে মাজত ডাঙৰ-দীঘল হোৱা সংখ্যালঘু সম্প্ৰদায়ৰ লোকৰ মাজত এনে অপৰাধ প্ৰবণতা কম ৷
এই সকলোবোৰৰ পৰা আটাইতকৈ উপকৃত হ’ব মিঞা সম্প্ৰদায়৷ আমি সকলো মিলিজুলি এনে এখন সমাজত, এনে এক সাংস্কৃতিক বাতাবৰণত থাকিব বিচাৰোঁ য’ত এইটো মিঞাৰ ঘৰ, এইটো খিলঞ্জীয়া মুছলমানৰ ঘৰ, এইটো খ্ৰীষ্টিয়ানৰ ঘৰ, এইটো হিন্দুৰ ঘৰ ,এইটো মিঞাৰ অঞ্চল , এইটো মাৰোৱাৰী পট্টি বুলি কোনোবাই কৈ নিদিলে ধাৰণা কৰাটো সহজ নহয় ৷

ন

অপৰাধ প্ৰবণতা যদি মিঞাৰ ক্ষেত্ৰত বেচি , সেই অপৰাধৰ বিৰুদ্ধে উচিত ব্যৱস্থা লোৱাত সহযোগ কৰাটো মুছলমান , হিন্দু , চৰকাৰ , বিৰোধী সকলোৰে দায়িত্ব ৷ এনে সহযোগিতাইহে সমাজখনক ৰক্ষা কৰিব ৷ 26 আহিব বা যাব , কিন্তু একেবোৰ সমস্যা তাৰ পিছতো থাকিব ৷ সেইবোৰক ৰাজনৈতিক কাৰণত ঢাকি-ঢুকি ৰখা বা ফুৱাই দিয়াতকৈ মুকলি আলোচনাৰ মাজলৈ আনি নিৰ্মোহ গণতান্ত্ৰিক বিশ্লেষণ কৰি সমাধান উলিওৱাৰ প্ৰয়াসহে জৰুৰী ৷ তাৰ বাবে দুয়ো পক্ষৰ সাধাৰণ লোকৰ মাজত মুখামুখিকৈ ডায়লগৰ ব্যৱস্থা হওক ৷ এনেবোৰ সমস্যাৰ সমাধানৰ বাবে দৃষ্টি 26 তে সীমাৱদ্ধ হʼলে নহʼব , ই হʼব লাগিব সুদূৰপ্ৰসাৰী ৷

দহ

প্ৰতিবাদকাৰীক চহী কৰিবলৈ দিয়া bond ত কি লিখা আছে নাজানো , আইনত কি আছে তাকো নাজানো ৷ মোৰ বোধেৰে বণ্ডত ʼআমি গণতান্ত্ৰিক উপায়েৰে আমাৰ প্ৰতিবাদ সাব্যস্ত কৰিম ʼ – অকল সেই কথাটো থাকিলেহে তেনে বণ্ড চহীৰ যোগ্য বুলি বিবেচিত হʼব পাৰে ৷আন বণ্ড স্বাভিমানত আঘাত , গ্ৰহণযোগ্য নহয় ৷

• দিগন্ত কুমাৰ ভট্টাচাৰ্য্য

এই যে আমি বহুতেই ‘আজি এজন মাৰোৱাৰীয়ে হিন্দীত কথা সুধিলে, মই কিন্তু অসমীয়াত হে উত্তৰ দিলোঁ৷ তাৰ পাছত সেইজনেও অসমীয়াত ক’বলৈ ধৰিলে’ অথবা ‘বিহাৰী এজনে আজি হিন্দীত কিবা কৈ আছিল, এনেকুৱা দম দিলোঁ নহয় যে অসমত থাকিবলৈ হ’লে অসমীয়া ভাষা শিকি ল, নহ’লে বিহাৰ যা’ – এনে ধৰণৰ পোষ্ট লিখি ফে’চবুকত সকলোকে দেখুৱাও – ‘চা মই কিমান জাতীয়তাবাদী, অসমীয়া ভাষা-সংস্কৃতি জীয়াই ৰাখিবলৈ মই আজি কম কাম নকৰিলোঁনে, দে মুঝে তালিয়া, দে মুঝে লাইক’!

বিহাৰী বা মাৰোৱাৰী দুজনক অসমীয়া ভাষাত দুটা বাক্য জোৰ কৰি ক’বলৈ দি যদি ভাবিছে- ‘এনেকৈ মোৰ ভাষা-সংস্কৃতি প্ৰৱাহিত হ’ব আজীৱন’, তেনেহ’লে মোৰ ক’বলৈ একো নাই৷ আৰে, বিহাৰী বা মাৰোৱাৰীয়ে দুই লাইন কৈও দিব, মই খুছ, অসমীয়া ভাষাৰ মজবুটিত ময়ো যোগালোঁ অৰিহনা৷ হাস্যকৰ৷ মই পুণেত থকা বিশ বছৰেই হ’ল৷ আজিলৈ কাকো মাৰাঠীত এষাৰো কৈ পোৱা নাই৷ যি কওঁ, হিন্দী বা ইংৰাজীত৷ কাৰো সমস্যাও নাই৷ কোনেও মোক দম দিয়াও নাই৷ এতিয়া ৰাজ থাকৰেৰ উদাহৰণ দি নক’ব যে তেওঁ কিয় বিহাৰী খেদোৱাৰ কথা ভাবিছিল৷ সেইবোৰ ৰাজনীতি৷ মুম্বাইত কেইজন বহিৰাগতক খেদিলে বাৰু?

যিয়েই নহওক, বিহাৰী/মাৰোৱাৰী দুজনমানৰ লগত অসমীয়াত কোৱা/লিখাৰ তৰ্ক কৰাতকৈ এইখিনি কৰোঁ আহক, তেতিয়াহে যদি অলপ হ’লেও অসমীয়া ভাষা-সংস্কৃতি ৰক্ষাত মই এক অনাৰ অৰিহনা যোগাব পাৰোঁ :
১) মই মোৰ ঘৰৰ শিশুসকলে অসমীয়া ভাষাটো কিমান শিকিছে, মই নিৰীক্ষণ কৰিম
২) ওচৰ-চুবুৰীয়াক আংকল-আন্টি মাতিলে মই শিকাই দিম যে অসমীয়াত বহুত ভাল সম্বোধন আছে, বহুত মিঠা – মাহী, খুৰা, জেঠাই – এইবোৰ মাতিবা৷ (মাৰাঠীসকলে এতিয়াও আই, বাবা, তায়ি – আদি সম্বোধনবোৰ এৰা নাই, তাৰ কাৰণে ৰাস্তাত আন্দোলনো কৰা নাই)
৩) মই এখন হ’লেও অসমীয়া বাতৰি-কাকত ঘৰত ৰাখিবলৈ আৰম্ভ কৰিম৷ বছৰেকত দুই-তিনিখন অসমীয়া কিতাপ কিনি আনি (খুজি-মাগি, ধাৰ কৰি নহয়) মোৰ ঘৰৰ নৱ-প্ৰজন্মক পঢ়িবলৈ উৎসাহ দিম
৪) বছৰেকত দুখনমান হ’লেও অসমীয়া চিনেমা একেলগে চাবলৈ যাম
৫) ক’ৰবাত শিল্পী দিৱস, ৰাভা দিৱস আদি অনুষ্ঠিত হ’লে ঘৰৰ শিশুহঁতক লৈ যাম৷ অসমীয়া গান-নাঁচৰ প্ৰতি আগ্ৰহ জন্মাবলৈ চেষ্টা কৰিম৷ (বহুত বিহু ফাংচন এতিয়া বজৰুৱা, সেইবোৰ কেনেকৈ ঠিক কৰিব পাৰি, উগ্ৰ জাতীয়তাবাদী সকলক মুকলিকৈ সুধিম)
৬) ক’ৰবাত অসমীয়া নাটক-ভাওনাৰ যদি খবৰ পাওঁ, যাবলৈ আৰু চাবলৈ যত্ন কৰিম
৭) ঘৰত মই শিশু বা নৱ প্ৰজন্মৰ কেইজনৰ লগত অসমীয়াতে কথা পাতিম। ‘বেটা ড’ন্ট গো ডে’য়াৰ’ বা ‘বেইবী, কম হেয়াৰ’ – ধৰণৰ বাক্য নকওঁ
৮) ….. আৰু বহুত আছে
কাৰোবাৰ দ্বিমত থাকিব পাৰে, কিন্তু এইখিনি কৰক, মোৰ মতে অসমীয়া ভাষা-সাহিত্যলৈ বহু যুগলৈ সমস্যা নাহিব