জাতীয়তাবাদৰ ভয়ংকৰ বিকৃতকৰণ

• প্ৰিয়াংকু নাৰায়ণ বৰুৱা

ভাৰতীয় অর্থনীতিৰ ইতিহাসত শেহতীয়া দশককেইটাৰ বিশ্লেষণ গুৰুত্বপূর্ণ। বিশ্বায়নৰ প্ৰভাৱত
মুক্ত অর্থনীতিৰ পোষকতা কৰা ৰাষ্ট্ৰখনত ইতিবাচক অর্থনৈতিক সম্ভাৱনা থকা সত্বেও যেন কৰবাত সূত্রগত ভুল আৰু
গাঁথনিগত ভাৰসাম্যহীনতাই ক্রিয়া কৰিছে। সমান্তৰাল ভাৱে কৃষিপ্রধান দেশখনত কৃষিজীৱি মানুহখিনিৰ স্বাৰ্থ বিঘ্নিত
নোহোৱাকৈ সমান্তৰাল ঔদ্যোগীকৰণৰ নৈষ্ঠিক প্রয়াসৰ ক্ষেত্ৰত বিগত দশকসমূহত প্ৰতিখন চৰকাৰৰ ভূমিকা অতি
নিষ্ক্রিয় দেখা গৈছে। বিশেষকৈ বিগত সময়ছোৱাৰ অধিক কাল শাসনত অতিবাহিত কৰা কংগ্ৰেছ চৰকাৰৰ ভ্ৰষ্টাচাৰ
আৰু দুর্নীতিয়ে এনে এক পর্যায় পাইছিল যে কার্যত তেওঁলোকে বিশ্বায়নৰ সুপ্ৰয়োগে আহৰণত ব্যর্থ হৈ পৰে যাৰ ফলত
নিৰীহ জনতাৰ বাবে ই হৈ পৰিছিল হামাল সদৃশ। ভোট বেংকৰ মোহত পৰি ৰাষ্ট্ৰস্বার্থক জলাঞ্জলি দিয়া আৰু মেকলেৰ ভৱিষ্যত্বাণী অনুসৰিয়েই একাংশ বুদ্ধিজীৱিৰ কু অভিসন্ধিৰ ফলত বিশ্বৰ বৃহত্তম ৰাষ্ট্ৰখন প্ৰচুৰ প্ৰাকৃতিক আৰু মানৱ সম্পদৰ অধিকাৰী হৈও মহাশক্তিত পৰিণত হ’ব পৰা নাই। স্বৰাজোত্তৰ কালত দেশত সর্বত্র ঘণীভূত হোৱা সাংস্কৃতিক সংকট আৰু ক্ষোভ কেন্দ্রিক বিচ্ছিন্নতাকামী ক্ষুদ্র গােষ্ঠী চেতনা ক্রমশঃ দেশৰ অখণ্ডতাৰ ক্ষেত্ৰত আভ্যন্তৰীণ প্রত্যাহ্বানত পৰিণত হৈছে। ইয়াৰ পূর্ণ সুযােগ লৈছে চুকত সােমাই বুকুত কামােৰ দিয়া কু অভিসন্ধি ৰচনাকর্তা সকলে। দেখা গৈছে যে ভাৰতবৰ্ষৰ
অখণ্ডতা ৰক্ষা আৰু সৰ্বভাৰতীয় ঐক্য সাধনৰ দিশত বহু প্রত্যাহ্বান বিয়পি পৰিছে। কার্যত এই দিশসমূহ চালিজাৰি
চোৱাৰ সময় সমাগত।
প্রসংগক্রমে ভাৰতত ক্রমশঃ মুক্ত সমাজখনত যুক্তি আৰু বাস্তৱমুখীতাই গুৰুত্ব লাভ কৰাতাে আশাপ্রদ
সংঘটন। লাহে লাহে যেন তত্ত্বগত সীমাৱদ্ধতাৰে ন সমাজ গঢ়াৰ আস্ফালনৰ বিপৰীতে যৌক্তিক আৰু সুচিন্তিত
প্রক্রিয়াৰে বিভিন্ন মাধ্যমত চেতনা আৰু চিন্তাৰ আদান প্রদানৰ এক কচৰং আৰম্ভ হৈছে। ক্রমশঃ যেন সম মানসিকতাৰ
ব্যক্তিসকলৰ চিন্তাবােৰৰ গুণগুণনি অন্ততঃ শুনিবলৈ পােৱা গৈছে। যেন পৰিৱৰ্তনমুখী এইজাক বতাহৰ খুউব সন্তর্পনে
আগমন হৈছে। প্ৰতিটো পদক্ষেপতেই যেন অসম্ভৱ সচেতন আৰু আবেগ সংযমী এক পৰিক্ৰমা। এই গতি হয়তাে
মন্থৰ নতুবা সময় খৰচী কিন্তু নিশ্চিত ভাৱেই আগন্তুক সময়ত দেশ আৰু দহৰ স্থিতিত এক ইতিবাচক আৰু নিৰ্ণায়ক
ভূমিকা ল’বলৈ সক্ষম হব বুলি আমি বিশ্বাসী। তাহানিতে ভূপেনদাই লিখিছিল “যুৱতী অনামিকা গােস্বামী আৰু যুৱক
প্রশান্ত দাসে/বিয়াত হেনাে কিছু বাধা পালে/ৰাম বাধা পালে/ সেয়ে কাকো নজনাই কামাখ্যা ধামত দুয়াে দুয়ােকো
আহি মালা পিন্ধালে/এয়া প্রশান্ত অনামিকাৰ জাত কুল নেওঁচা হােমাগ্নিৰ যুগ।” সেই দিন আহিব। একেটা নামঘৰতে
খেল ভেদে ভিন্ন সৱাহৰ দিনাে উকলিব। জাত পাতৰ উৰ্ধত সামাজিক সংস্কৃতিৰ প্ৰমূল্যৰ প্ৰতি নিষ্ঠাৱান হ’বলৈ শিকিব
লাগিব আমিবােৰে। ন ন ব্ৰেণ্ডৰ দামী সাজ-সজ্জাৰ পিন্ধনৰ নতুন ধাৰাক অথবা আধুনিকতাক অস্বীকাৰ নকৰাকৈ
সমান্তৰাল ভাৱে কওঁ যে, প্রকৃত ৰুচিবােধ সমাহিত হৈ থাকে প্রগতিশীল যৌক্তিক সংস্কাৰযুক্ত মানসিকতাৰ চৰ্চা আৰু
উত্তৰণত। হয়তাে বহু বিষয় আৰু কথাবােৰ নতুনকৈ আলােচিত হােৱাৰ সময় সমাগত। এই ক্ষেত্ৰত নতুন পুৰুষৰ মত
আৰু চিন্তাৰ ভূমিকা হ’ব অন্যতম। “The sea is symbol of eternity” ভার্জিনিয়া উৰ “ To the
Lighthouse”অত এই কথাষাৰ আছে। সাগৰত সাগৰৰ পানীৰ গতি আৰু ঢৌবােৰে একাকাৰ হৈ পৰে। ঢৌৱেই
সাগৰৰ গতি। আজি এই ঠাইৰ টৌ কাইলৈ আন ঠাইলৈ গতি কৰিছে। এনেদৰেই সঞ্চাৰিত হয় জনচেতনা। গঠন হয়
জনমত। চিন্তাৰ বিনিময় ঘটে আৰু মানসিকতাৰ উত্তৰণ হৈ পৰে প্ৰগতিৰ সােপান। “Take the camera out
into the street” নব্য বাস্তৱবাদৰ শৈল্পিক আদৰ্শৰে অনুপ্রাণিত হৈ অস্থিৰ ৰাজনৈতিক প্রেক্ষাপটতাে ইটালীত
মানৱীয় মূল্যবােধক মুখ্য বিষয় কৰি বিভিন্ন পৰিচালকে চিত্রনাট্য ৰচনা কৰি দেশৰ দৰিদ্ৰ নিপীড়িত মানুহখিনিৰ
দুর্দশাৰ ছবি পােহৰলৈ আনিছিল। এয়াও আছিল এক ৰুচিসম্মত আন্দোলন। জনমত সৃষ্টিকাৰী যুগান্তকাৰী পদক্ষেপ।
চেজাৰাে জাত্তাভিনি আৰু ভিত্তৰিও ডি চিকাৰ দ্বাৰা ১৯৫১ চনত নির্মিত “মিৰাকল ইন মিলান” ছবিখনে কান ছবি।
মহােৎসৱত গ্ৰেণ্ড প্রাইজ পাইছিল আৰু লগতে ছবিখনৰ বিষয়বস্তু বিশ্ব জুৰি সমাদৃত হৈছিল। প্রসংগক্রমে উল্লেখনীয়
যে ৰাজপথত বহি দি, চিঞৰি অথবা টায়াৰ টিউব জ্বলালেই ৰাইজ জাগি উঠিব বুলি ভবাটো বৰ সুবিধাজনক নহ’ব।

বৌদ্ধিক তৈলমর্দন, শ্রেণী আনুগত্য

জাতি আমাৰ ভেটি আমাৰ। ইয়াক ভাল পাবলৈ আমাক কাৰাে অনুমতি আৰু আনুগত্য নালাগে বা আমি
কোনাে প্রমাণ দিয়াৰ প্ৰয়ােজন অনুভৱনকৰাে। জাতীয় প্রগতি ৰাষ্ট্রীয় স্বার্থৰ পৰিপুৰকহে অন্তৰায়নহয়। জাতীয়তাবাদৰ
ভয়ংকৰ বিকৃতকৰণহে জাতিটোক থানবান কৰাৰ লক্ষণ।
কোনাে কর্ণই নিদিয়ে অন্যায়ৰ প্রত্যুত্তৰত মহা দান। গুৰু স্থানীয়ৰ
ভুলক দাঙি ধৰি সন্মান সহ অপতৃণক অস্বীকাৰ নকৰিলে আজিৰ যুৱ সমাজ ভীৰু আৰু নৈৰাজ্যৰ অন্ধ পৃষ্ঠপােষক
বুলি জগতে হাঁহিব। অসম আন্দোলনৰ সময়ত চচিয়েল মিডিয়া নাছিল। কিন্তু কেব আন্দোলনৰ সময়ত ইলেকট্ৰনিক
মিডিয়া , ফেচবুক, ৱাটচএপৰ ফলত নতুন প্ৰজন্মই বুজি পালে বুদ্ধিজীৱীৰ ৰণকৌশল । হিৰেণ গোঁহাই,ময়ূৰ বৰা, প্ৰশান্ত ৰাজগুৰু আদি বুদ্ধিজীৱীৰ মুখাৰ আঁৰৰ মুখ চিনাক্ত হ’ল।অজিত
ভুঞাই আজমলৰ হাতত হাত ধৰি দিল্লী পালে ।বুজাই বুজি পালে ।  ই অসহনীয়।